مفهوم «اهل بیت (ع)» و شمول مصداقی آن از منظر علمای اهل سنت

اهل بیت (ع) به ‌گروهی از منسوبان نسبی پیامبر (ص) اطلاق می‌شود که حاصل پیوند ازدواج علی (ع) و فاطمه (س) هستند. این تلقی شیعه از مفهوم اهل بیت (ع) است. دانشمندان اهل سنت ضمن پذیرش کلی این تعریف و مسلم‌دانستن آن می‌کوشند دایره اهل بیت را به برخی منسوبان دیگر و همسران پیامبر (ص) تسرّی دهند. در ادبیات آنها، صدق عنوان «اهل بیت» بر تعریف شیعی قطعی است، ولی با تردید و اعتقاد به‌ تشتت دیدگاه‌ها، با تکلف، دیگران را هم وارد عنوان «اهل بیت» می‌کنند. در این تلاش، معنای لغوی «اهل» و «بیت» بیشتر مطمح نظر است. البته اضطراب در کلام در تعیین ملاک عضو «اهل بیت» بودن، به‌وضوح خود را نمایان می‌کند. زیرا آنها معتقدند صدقه بر اهل بیت (ع) حرام است. با این ملاک، دامنه مصداقی «اهل بیت» محدود می‌شود و همسران پیامبر (ص) از آن خارج می‌گردند. با احتساب این ملاک، علاوه بر آل ‌علی، ممکن است آل ‌جعفر، آل ‌عقیل و آل ‌عباس نیز در شمول مصداقی «اهل بیت» داخل شوند. اما در تاریخ مکتوب اهل سنت، هر جا «اهل بیت (ع)» و «ائمه اهل بیت (ع)» به ‌صورت مطلق به‌ کار رفته، یا در آیات قرآنی همچون آیه تطهیر و مباهله یا موضوعات اختلافی، اهل بیت (ع) به‌ مفهوم شیعی آن مد نظر بوده است. در این مقاله می‌کوشیم ضمن بیان مفهوم «اهل بیت (ع)» و شمول مصداقی آن، استعمال این عنوان را در ادبیات علمای اهل سنت بکاویم.